Lugares de interés (POIs) del Mapa
4: Фальварак у Якушоўцы
Захаваўся толькі фундамэнт будынка. На магіле Віктара Каліноўскага ў Якушоўцы ўсталяваны памятны крыж.
Más sobre Фальварак у Якушоўцы5: Месца пахаваньня
Гара Гедыміна - вельмі верагоднае месца пахаваньня героя. На тэрыторыі Верхняга замку ў Вільні знаходзіцца мемарыяльная шыльда ў яго гонар.
Más sobre Месца пахаваньня6: Горкі - 06.05.1863
На чале 90-асабовага аддзелу моладзі Людвік Звяждоўскі ўвайшоў у мястэчка а 2 гадзіне ўночы. Падзяліўшы аддзел на чатыры часткі, у некалькіх пунктах атакавалі непрыяцеля, які налічваў да 200 жаўнераў. Вораг быў пераможаны, у палон трапіў таксама камендант Горак. Падчас атакі на казармы загінуў лідэр моладзі Горацкага сельскагаспадарчага інстытуту Дамарацкі. Забраўшы коней, грошы і зброю, а таксама папоўніўшы атрад навабранцамі, Звяждоўскі паспяхова выйшаў з мястэчка.
Más sobre Горкі - 06.05.18638: Ніжняя Тошчыца - 08.05.1863
Два дні адбываліся сутычкі аддзелу Грыневіча са смаленскім рэзервным батальёнам пяхоты. Аддзел быў канчаткова разбіты.
Más sobre Ніжняя Тошчыца - 08.05.1863 9: Боркі - 26.02.1863
Аслаблены з-за адыходу аддзелаў Рыльскага і Сангіна, пайшоў Рагінскі да Пінску з 85-цю байцамі. Два дні стаялі непадалёк ад Пінску, але з-за адсутнасці падтрымкі не сталі атакаваць горад. Адыходзячы ад Пінску, паўстанцы спыніліся на хутары Боркі, дзе былі атакаваныя расейцамі. Варожыя сілы перавышалі паўстанцкія ў сем разоў. Першая рота непрыяцеля лучнымі стрэламі паўстанцаў была добра прарэджаная, але гінулі і паўстанцы. Не маючы магчымасці паспяхова абараняцца, Рагінскі, сфармаваўшы аддзел у клін, пачаў адыход. Ім удалося праз балоты дайсці да Турава, дзе ён быў схоплены 3 сакавіка.
Más sobre Боркі - 26.02.186310: Прылукі - 02.05.1863
У Менскім павеце пачатак паўстання быў прызначаны на 1 траўня. У мястэчку сабралася 18 паўстанцаў з Менску. Гэты невялікі аддзел пад кіраўніцтвам Валодзькі захапіў паштовую станцыю ў Прылуках. Забраўшы коней, паўстанцы накіраваліся да Вязынава, дзе да аддзелу далучылася яшчэ 10 чалавек. Непадалёк ад Койданава захапілі ў палон некалькі варожых жаўнераў. Каля Станькава камандаванне аддзелам прыняў вайсковы начальнік павету Павел Дыбоўскі. Адтуль паўстанцы накіраваліся ў пушчу.
Más sobre Прылукі - 02.05.186311: Азярцы - 03.05.1863
Слуцкі павет ў вызначаным дню пачатку паўстання, 1 траўня, выставіў 50 паўстанцаў, якія пад кіраўніцтвам Машэўскага, былога гвардзейскага афіцэра артылерыі і яго ад'ютанта, Фелікса Клюкоўскага з Кіева, рушылі праз Слуцк да Грэскай пушчы. Пераправіўшыся праз рэчку Лошу, размясціліся з абозам на пастой. Але за імі ішлі маскоўскія аддзелы, якія атакавалі паўстанцаў. Незагартаваныя байцы пачалі разбягацца. Няшмат засталося побач з камандзірамі і па доўгай абароне амаль усе яны загінулі.
Más sobre Азярцы - 03.05.186312: Лецягі - 11.05.1863
Выйшаўшы з Горак, аддзел Звяждоўскага накіраваўся ў бок Чавусаў і Чэрыкава, па дарозе адпускаючы палонных. Тым часам вораг ужо іх акружаў. Два аддзелы маскоўцаў з артылерыяй, а таксама некалькі соцен адурманеных маскоўскай прапагандай сялян, атакавалі паўстанцаў. Звяждоўскі здолеў вывесьці сваіх байцоў з-пад удару і уцячы ад пераследу, знішчыўшы пераправу праз раку Пронь. Бачачы аднак немагчымасьць далейшага змаганьня, частка аддзелу здалася расейцам. Іх камандзір здолеў праз Магілёў выехаць за мяжу.
Más sobre Лецягі - 11.05.186313: Ляды - 10.05.1863
Ігуменскі аддзел Станіслава Ласкоўскага сабраўся ў фальварку Багушэвіча ў колькасьці 200 чалавек. У першых днях траўня, знаходзячыся каля засценка Суцін, аддзел Ласкоўскага быў атакаваны маскоўскай пяхотай. Укрыўшыся на добрай пазіцыі, паўстанцы так лучна стралялі ў ворага, што па 3-гадзінным баі перабілі да 100 непрыяцельскіх жаўнераў. Страціўшы 6 паўстанцаў, аддзел Ласкоўскага арганізавана адыйшоў.
Más sobre Ляды - 10.05.186314: Пятроўшчына - 10.05.1863
У ноч на 1 траўня сабраўся аддзел пад кіраўніцтвам Антона Трусава ў колькасьці 300 асобаў. Пад Пятроўшчынай адбылася сутычка з маскоўцамі. Спачатку паўстанцы перамагалі, але пасля таго як загінуў адзін з афіцэраў, аддзел пачаў разбягацца. Трусаў здолеў утрымаць некалькі дзесяткаў людзей і з імі накіраваўся ва Ігуменскую пушчу.
Más sobre Пятроўшчына - 10.05.186315: Валяр'яны - 14.05.1863
Прыйшоўшы ў пушчу з аддзелам Валодзькі, кружыў Дыбоўскі па лясах і балотах. Па тыдню прыбыло да яго больш за 40 чалавек. Абоз Дыбоўскага знаходзіўся недалёк ад Валяр'янаў у выгоднай пазіцыі. Нягледзечы на гэта, калі выведка даклала пра набліжэнне непрыяцеля, частка аддзела пачала ўцякаць. Але на другі дзень амаль увесь аддзел сабраўся ізноў. Дыбоўскі пасля гэтай сутычкі яшчэ нейкі час заставаўся пад Менскам, але потым пакінуў аддзел, да якога неўзабаве далучылася група Апалінарыя Свентажэцкага.
Más sobre Валяр'яны - 14.05.186316: Падбярэзьзе - 19.05.1863
Аддзел крэменчуцкага палка рэзерву напаў і разбіў каля вёскі Падбярэзьзе аддзел паўстанцаў, які толькі пачынаў фармавацца ў барысаўскіх лясах. Страты паўстанцаў налічвалі 11 загінуўшых і 29 палонных.
Más sobre Падбярэзьзе - 19.05.186317: Халапенічы - 19.05.1863
Рота крэменчуцкага палка разбіла ў лесе паміж Шчаўрамі і Халапенічамі аддзел Шлягера, які 5 траўня пачаў фармавацца ў маёнтку Тамаша Хмуровіча. Паўстанцы страцілі 1 забітага і 4 палонных, а неўзабаве схапілі яшчэ 24, у тым ліку Нітаслаўскага, кадэта полацкага корпусу і Хмуровіча.
Más sobre Халапенічы - 19.05.186318: Марцыянаўка - 21.05.1863
3 роты вялікалуцкага палка і 60 казакаў напалі на аддзел Свентажэцкага і Ласкоўскага, які налічваў ужо 300 дабраахвотнікаў. Паўстанцы змагаліся мужна, наносячы непрыяцелю вялікія страты. Паводле маскоўскага рапарту загінула 10 маскоўцаў, у тым ліку афіцэр Іваноў, а таксама 33 было паранена.
Más sobre Марцыянаўка - 21.05.186320: Лочын - 25.06.1863
Расейцы, даведаўшыся пра знаходжанне аддзелаў Ласкоўскага, Свентажэцкага і Карказевіча, сцягнулі ў раён значныя сілы, што налічвалі 14 ротаў пяхоты і 40 казакаў. Непрыяцелю ўдалося схапіць каля 50 паўстанцаў, але асноўныя сілы змаглі выйсці з акружэння.
Más sobre Лочын - 25.06.186321: Скрыль - 16.08.1863
Пасля адыходу Дыбоўскага з аддзелу Пілечкі, прыбыў камісар Міхал Аскерка з загадам далучыцца да атраду Ласкоўскага. Выбраны кіраўніком аддзелу Рушчыц накіраваўся ў бок Баравой і Гарэльца. Пад Скрылем маскоўцы зрабілі на паўстанцаў аблаву. Жменька паўстанцаў, якіх было 33 чалавекі, заманіла ворагаў у засаду, у якой яны страцілі некалькі дзесяткаў чалавек, а самі паўстанцы арганізавана адыйшлі.
Más sobre Скрыль - 16.08.186322: Кавалевічы - 30.08.1863
Аддзел Рушчыца і Пілэчкі, накіроўваючыся ў канцы жніўня да базы атрада Ласкоўскага быў акружаны пераважаючымі сіламі расейцаў. Паўстанцы падзяліліся на некалькі невялікіх групаў і вярнуліся назад. Адна толькі група ўступіла ў бой з маскоўцамі, забіўшы 2 жаўнераў. Праз некалькі тыдняў Рушчыц распусціў аддзел, а непрыяцелі да позняй восені яшчэ працягвалі шукаць паўстанцаў.
Más sobre Кавалевічы - 30.08.186323: Даўбізна - 11.02.1863; 09.06.1863
Рагінскі, выйшаўшы з Семятычаў і злучыўшыся з Левандоўскім, накіраваўся да Белавежскай пушчы праз Даўбізну. Пасля адыходу паўстанцаў гэтую вёску атакавала варожая артылерыя. Калі аддзел наблізіўся да пушчы ад яго аддзяліўся атрад Левандоўскага, а Рагінскі са 150 байцамі, у тым ліку з групамі пад кіраўніцтвам Рыльскага і Сангіна накіраваўся далей да рэчкі Лясной. Падчас пераправы праз яе паўстанцаў атакавалі расейцы. Перапраўляцца праз рэчку давялося пад варожым агнём.
Más sobre Даўбізна - 11.02.1863; 09.06.186324: Пружаны - 13.02.1863
Атрад колькасцю каля 85 чалавек, пад кіраўніцтвам Рагінскага ўночы напаў на расейскі гарнізон у Пружанах. Гарнізон (каля 250 чалавек) быў разбіты.
Паўстанцы выпусьцілі вязняў, забралі зброю і адыйшлі ў кірунку Кобрыня.
Más sobre Пружаны - 13.02.186325: Мілавіды - 03.06.1863
Падчас нацыянальна-вызваленчага паўстаньня 1863—1864 гадоў пад Мілавідамі 22 траўня (3 чэрвеня) 1863 году аб’яднаныя сілы інсургентаў, блізу 800 ваяроў са Слонімскага, Ваўкавыскага, Пружанскага, Наваградзкага й Гарадзенскага паветаў, на чале з Францішкам Юндзіным, Ісідарам Лукашэвічам, Аляксандрам Лянкевічам, пад кіраўніцтвам Кастуся Каліноўскага, далі вялікую бітву расейскім карнікам і войскам імпэрыі, якія прыйшлі карнікам на дапамогу. Паводле афіцыйных зьвестак, расейцы згубілі 50 чалавек забітымі і параненымі. У гэтае бітве ў аддзеле А. Лянкевіча (Лягдара) змагаліся рэшткі Лідзкага аддзелу Людвіка Нарбута, і сярод іх — Францішак Багушэвіч і Міхал Андрыёлі. У 1913 годзе расейскія ўлады ўсталявалі наўзбоч дарогі, што падзяляе поле бітвы, маскоўскі праваслаўны мураваны крыж загінуўшым царскім жаўнерам. У 1930 годзе польскі ўрад збудаваў насупраць крыжу каталіцкую каплічку.
Сёньня на Мілавідзкім полі ў памяць пра бітву 22 траўня 1863 году паміж расейскімі карнікамі і ваярамі Кастуся Каліноўскага стаяць тры помнікі. Праваслаўны мураваны крыж памяці маскоўскіх жаўнераў да
50-годзьдзя бітвы паставілі расейцы ў 1913 годзе, калі гэтыя землі належалі Расейскай імпэрыі. Да 70-годзьдзя бітвы ў 1933 годзе, калі заходнія землі Беларусі былі ў складзе Польшчы, польскі ўрад насупраць таго крыжа ўсталяваў каталіцкую капліцу. І нарэшце, у 1993 годзе, да 130-годзьдзя падзеі, ужо ў незалежнай Беларусі сябры баранавіцкага аддзяленьня Таварыства беларускай мовы ўсталявалі камень у гонар беларускіх паўстанцаў-касінераў з шыльдай, напісанай па-беларуску: «За нашу і вашу свабоду».
Más sobre Мілавіды - 03.06.186327: Кадыш
22 траўня 1863 году ў гэтых мясцінах адбыўся пераможны бой паўстанцкіх атрадаў з расейскім акупацыйным войскам. У дваццатыя гады мінулага стагоддзя на месцы мяркуемай брацкай магілы паўстанцаў быў усталяваны драўляны крыж з мемарыяльным каменем. Гадоў дваццаць таму да яго можна было спакойна прыехаць і ўскласці кветкі. Аднак пазней гэтая тэрыторыя была абвешчана памежнай зонай і трапіць у Кадыш стала вельмі праблематычна, нягледзячы на добрую асфальтоўку. Спарахнеў і стары крыж, месца прыйшло ў запусценне. У апошнія гады аднаўленнем помніка заняліся два гарадзенскія прадпрыемствы – ТДА “Свідравіна” (дырэктар Сяргей Зылькоў) і УПВП “Крыга” (дырэктар Юрась Мацко). Паспрыялі і мясцовыя ўлады. У выніку паўстаў новы густоўны мемарыяльны знак. Кампазіцыя ўлучае ў сябе фрагмэнт ранейшага помніка з напісам па-польску, новую пліту з тэкстам “Паўстанцам Кастуся Каліноўскага 1863-64 гг. “За Нашу і Вашу Волю!” у памяць ад нашчадкаў”, два крыжы – меншы металёвы і большы шасціканцовы драўляны з мастацкай аздобай, а таксама адмысловую агароджу.
Más sobre Кадыш28: Горкі - 17.5.63; 21.5.63; 25.5.63
17 траўня 1863 году адбыўся бой атрада Рамуальда Траўгута з расейскімі войскамі. Паўстанцы напалі з засады і разбілі расейцаў. Забіта 70 расейцаў. Загінуў 1 паўстанец.
21 траўня 1863 году адбыўся бой атрада Рамуальда Траўгута з расейскімі войскамі. Паўстанцы разбілі расейцаў, сярод якіх было 12 забітых. Загінула 4 паўстанца.
25 траўня 1863 году адбыўся бой паўстанцаў пад кіраўніцтвам Р. Траўгута. Паўстанцы згубілі 13 забітымі, 11 трапілі ў палон.
Паўстанцы адыйшлі на іншае месца прызначанае Р. Траўгутам.
Más sobre Горкі - 17.5.63; 21.5.63; 25.5.63 29: Сялец
Нарадзіўся Аляксандар Акінчыц.
Мэдык, публіцыст, мэмуарыст, удзельнік паўстаньня 1863 г.
У красавіку 1863 далучыўся да паўстанцаў Густава Стравінскага ў Ваўкавыскім павеце, дзе аказваў параненым мэдычную дапамогу. Вярнуўшыся з атраду, жыў у матчыным маёнтку Нямковічы Пружанскага павету. 14 лістапада арыштаваны «за бытность в мятежной шайке и не явку к властям по возвращении из оной»[2] і кінуты ў пружанскую вязьніцу. 13 красавіка 1864 ваенным судом прыгавораны да пазбаўленьня ўсіх правоў стану і 12 гадоў катаргі. На этапе між Табольскам і Томскам разам зь яшчэ двума вязьнямі здолеў схавацца пад імёнамі памерлых ад тыфу. Акінчыц застаўся ў Томску пад прозьвішчам Малеўскі. На конях і пешшу дабраўся да цэнтральных раёнаў Расеі. З дапамогаю расейскіх рэвалюцыйных групаў з фальшывым пашпартам у жніўні 1865 разам з Зыгмунтам Мінейкам даехаў да Парыжу.
Más sobre Сялец31: Сьвечкі - 23.03.1863
Пад час раптоўнага бою з царскімі карнікамі загінулі паўстанцы Юллян Бакшанскі, Рафал Малішэўскі, Леапольд Банькоўскі, Людвік Ямант, а таксама 15-гадовы Ігнацыя Сулістроўскага.
Más sobre Сьвечкі - 23.03.186332: Уладыкі - 28.05.1863
Магіла паўстанцаў 1863 года знаходзіцца ў лесе, у 0,5 км на поўдзень ад вёскі Уладыкі. Там пахавана больш за 100 паўстанцаў атрада Вінцэнта Козела, якія загінулі ў баі з царскімі войскамі 16(28).05.1863 года.
У атрадзе, які сфарміраваў Вінцэнт Козел (Козел-Паклеўскі) у Вілейскім павеце, было больш за 200 чалавек. У маі 1863 года ён знаходзіўся ў Стайкаабадоўскай пушчы, недалёка ад вёскі Уладыкі. Супраць атрада былі кінуты пяць рот царскіх войск. Паўстанцы ноччу 15(27) мая пераправіліся на левы бераг Іліі і размясціліся ў лесе каля Уладык. Царскія войскі зайшлі ў тыл атрада. Паўстанцы ўпарта супраціўляліся, але былі акружаны і прыціснуты да ракі. Каля трох гадзін працягваўся жорткі бой. Слаба ўзброеныя паўстанцы біліся да апошняга. У баі загінула 120 паўстанцаў, у тым ліку Вінцэнт Козел, 50 чалавек патанулі ў рацэ, 25 трапілі ў палон. У 1933 годзе на магіле паўстанцаў устаноўлена пліта.
33: Ласасін
4 чэрвеня [ст. ст. 24 траўня] 1863 адбылася жорсткая сутычка аддзелу пад кіраўніцтвам пружанскага шляхціца Влодка «Шчаснага» з расейскім войскам ля вёскі Ласасін. Паўстанцы пацярпелі цяжкія страты: 40 чалавек забітымі. Валеры Антоні Ўрублеўскі з часткаю аддзелу здолеў вырвацца з акружэньня. Пасьля бою казакі налічылі на адным левым флянгу 127 забітых, у палон быў узяты беластоцкі памешчык Рафал Карыцкі. У гонар паўстанцаў, палеглых у бітве, мясцовыя жыхары паставілі на месцы пахаваньня 40 жаўнераў ва ўрочышчы Гантарыя драўляны крыж. Улады міжваеннай Польшчы ў 1928 року паставілі на гэтым месцы замест сатлелага крыжу гранітны помнік з выбітым надпісам: «Prochom 40 powstanców polskich poległych w 1863 r. w walkach z najezdzcą. Mieszkańcy powiatu» (бел. Праху 40 паўстанцаў, палеглым у 1863 року ў бітвах з акупантамі. Мяшканцы павету). З прыходам савецкай улады помнік быў узарваны. За нямецкім часам на магіле быў пастаўлены драўляны крыж, але ў хуткім часе партызаны сьпілавалі й яго. У 1989 року група энтузіястаў (настаўнік з Клепачоў Мікалай Пянка, вясковец з Ласасіна Якуб Заяц) з дапамогай краязнаўцаў з Ружанаў (Аляксандар Пракапеня і Юры Малышэўскі) і Пружанаў (Генадзь Сарока, Язэп Машкала, Іван Здановіч) знайшлі і аднавілі помнік. Матэрыяламі і транспартам дапамаглі Пружанская ПМК і радыёзавод. Аднак у 1998 року помнік быў расстраляны з шрубалёту (побач знаходзіцца вайсковы палігон). Чарговы раз помнік адноўлены ў 2000, 8 кастрычніка таго ж року адбылося ягонае ўрачыстае адкрыцьцё і асьвячэньне з удзелам каталіцкага сьвятара з Ружанаў Януша і праваслаўнага айца Ўладзімера з Варанілавічаў.
Más sobre Ласасін35: Ружаны - 16.06.1863
Паўстанцкі камандзір Кабылінскі на чале аддзелу ў 56 чалавек захапіў мястэчка, разбіўшы мясцовы гарнізон.
Más sobre Ружаны - 16.06.186336: Лыскава - 16.06.1863
У ноч з 14 на 15 чэрвеня атрад Духінскага размясціўся на старой базе ваўкавыскага аддзелу. Адтуль на наступны дзень выслаў Юльяна Эйтміновіча з 96 паўстанцамі на захад ваяводства. Раніцай 16 траўня лагер пакінуў Лянкевіч з 56 байцамі, как дзейнічаць на Шчарай і Зэльвянкай. Удзень, калі да лагеру наблізіліся ворагі, што гналіся за Кабылінскім і яго людзьмі, Урублеўскі ўзначаліў абарону. Маскоўцы ўдарылі ўсярэдзіну баявой лініі, але натрапіўшы на моцны супраціў паспрабавалі абыйсці з левага флангу, але нарэшце адступілі, пакінуўшы сваіх забітых і параненых.
Забітыя 11 маскоўскіх карнікаў, а 17 было паранена. Паўстанец Пётр Радавіцкі загінуў, трое было паранена.
Más sobre Лыскава - 16.06.186337: Гута - 16.06.1863
Пасля кароткага адпачынку ў лагеры паўстанцаў Кабылінскі накіраваўся да Устроні, але трапіў на расейскіх карнікаў. Вымушаны быў, адстрэльваючыся, адыходзіць назад.
Más sobre Гута - 16.06.186338: Янін - 16.06.1863
Лянкевіч са сваімі 56 паўстанцамі быў атакаваны 2 ротамі расейскіх карнікаў. Пад час бою загінуў адзін паўстанец, быў захоплены воз з амуніцыяй. Вораг страціў 3-х забітых і 2-х параненых.
Más sobre Янін - 16.06.1863140: Пінск
Горад, дзе ёсьць вуліца імя Канстанціна Каліноўскага
Más sobre Пінск144: Менск
Горад, дзе ёсьць вуліца імя Канстанціна Каліноўскага
Más sobre Менск145: Ліда
Горад, дзе ёсьць вуліца імя Канстанціна Каліноўскага
Más sobre Ліда
