Descripción del sitio
O mosteiro de san Estevo de Rivas de Sil foi recentemente restaurado e convertido nun Parador Nacional. Do conxunto da Ribeira Sacra é o que mellor se conserva e o máis notable. A súa orixe remóntase a unha data incerta do Medievo, previo a inicios do século X. O primeiro dato documéntase no ano 909 cando se marcaron os lindes do couto monástico; no ano 921 Ordoño II outorga un privilexio que autoriza ao abade Franquila, un ermitán que reuniu a outros anacoretas, a reconstruír o mosteiro abandonado, concedéndolle numerosas posesións. Máis tarde san Rosendo levou monxes dende Celanova para contribuír ao seu repoboación. Os séculos seguintes o seu esplendor e renome incrementáronse, proba diso é a tradición que afirma que ata un total de nove bispos, entre os séculos X e XI, se retiraron ás súas celas despois de renunciar ás súas sedes respectivas; á súa morte as súas reliquias foron veneradas e os seus báculos foron plasmados no escudo do mosteiro. O seu fin como institución relixiosa chegou coa desamortización de Mendizabal na primeira metade de século XIX. Dende entón foi abandonado, aínda que no século XX atravesou varios procesos de restauración. En 1923 o edificio foi declarado Monumento Histórico Artístico. Os diversos estilos arquitectónicos que manifesta o mosteiro son froito das progresivas reconstrucións e ampliacións que se levaron a cabo durante os séculos de esplendor: románico, renacentista e barroco. O conxunto arquitectónico estrutúrase ao redor de tres magníficos claustros. As estruturas románicas (de transición) concéntranse na igrexa abacial e no claustro coñecido co nome dos Bispos, erixido nos séculos XII e XIII. A igrexa sufriu importantes reformas posteriores. Ten planta basilical, consta de tres naves, cruceiro e unha ábsida tripla, que destaca, por unha inusual maior altura dos dous laterais, elevados no século XVI sobre a ábsida central. No interior destacan os potentes piares, os arcos e as bóvedas. A nivel escultórico resulta singular o relevo pétreo, un retablo románico de forma pentagonal con Cristo no centro e os doce apóstolos enmarcados nunha arcada; é posible que esta peza orixinariamente formase parte do tímpano da portada. A fachada occidental mostra dúas torres prismáticas de finais do século XVII e principios do XVIII. O claustro dos Bispos, tamén chamado claustro Reglar ou das Procesións, comunica directamente coa igrexa. Está constituído a base de arcos de medio punto que descansan sobre columnas dobres con elegantes capiteis. Xa a finais do gótico, no século XVI, se lle engadiu unha segunda planta; para contrarrestar o peso das novas bóvedas engadíronselle grosos contrafortes. O claustro pequeno, situado ao norte do anterior, foi construído por Diego de Isla a partir de 1595; está composto por dous corpos, formados por arcos de medio punto sobre columnas dóricas. O terceiro claustro, coñecido como da Portaría ou claustro Grande, está situado ao oeste dos dous anteriores e é de planta rectangular. Ten tres corpos, ningún abovedado, con arcos de medio punto. Entre as dependencias mellor conservadas do mosteiro destaca en primeiro lugar a cociña, situada no ángulo nordeste do conxunto, de planta cadrada cun gran fogar central de pedra sobre catro columnas exentas. En segundo lugar a Escaleira de Honra, situada ao lado da portaría, cuberta cunha fermosa bóveda de crucería de 1739, con nove rosetóns cunha decoración moi variada.